Volgende concertzaterdag 23 november 2024 Rotterdam Bergsingelkerk 20.00 uur |
Het orgel in de Bergsingelkerk Rotterdam
Het huidige orgel van de Bergsingelkerk heeft twee voorgangers gekend. Van 1915 tot 1925 stond er een orgel van de Utrechtse orgelbouwer J. Bätz & Co in de kerk. Dit instrument had dienst gedaan in de Lutherse Kerk te Haarlem en in de in 1913 gesloten Gereformeerde Kerk aan de Goudsesingel te Rotterdam. Oorspronkelijk was het instrument te klein voor de ruime Bergsingelkerk. De Rotterdamse orgelmakers Jan en Gerrit van der Kleij vergrootte daarom het instrument en plaatste het in de nis boven de preekstoel. Veel plezier heeft men van dit orgel niet gehad. In het bijzonder gold dat voor de organist en de orgeltrapper. Het front zag er niet zo slecht uit, maar het binnenwerk verkeerde in zeer slechte staat. Het orgel was dan ook aan vervanging toe. Vandaar dat in 1922 een commissie in het leven werd geroepen die zich bezig ging houden met het inzamelen van gelden voor een nieuw orgel.
Op 25 mei 1925 was het zover dat het nieuwe instrument kon worden overgedragen. Het orgel was voor een bedrag van fl. 10.000,- gebouwd door de firma A. Standaart te Schiedam. Het orgelfront was ontworpen door J.A. Streefkerk. Tijdens de overdrachtsbijeenkomst werd het orgel onder meer bespeeld door de heer J.H. Besselaar Jr., de organist van de Nieuwe Zuiderkerk. Tot in de jaren veertig van de vorige eeuw zijn er voor de afbetaling van het orgel talrijke concerten in de verschillende Rotterdamse gereformeerde kerken gegeven. Het Orgelcomité Bergsingelkerk kreeg hierdoor een zekere bekendheid bij veel orgelmuziek-liefhebbers en -beoefenaars in ons land. Het 29 stemmen tellende instrument heeft in de loop der jaren enige grondige restauraties ondergaan. Voor orgelconcerten is dit orgel weinig gebruikt; alleen in de jaren tachtig werden er veel concerten op het, reeds in slechte staat verkerende, orgel gegeven. Het einde van het Standaartorgel kwam in 1988.
In dat jaar werd het vervangen door het fraaie orgel uit de in november 1986 gesloten Statensingelkerk. Dit orgel was in 1934/1935 gebouwd door de orgelbouwer G. van Leeuwen & Zoon te Leiderdorp. Het instrument werd door de firma Pels & Van Leeuwen te 's-Hertogenbosch (de opvolger van de oorspronkelijke bouwer van het orgel) verplaatst en opgebouwd in de Bergsingelkerk. Van de pijpen van het orgelfront, zoals dat in de Statensingelkerk stond opgesteld, werd een nieuw front gevormd, aangepast aan de architectuur van de kerk. Het orgel heeft in totaal 34 stemmen, waaronder 1 transmissie in het pedaal. Door de vele grond- en solostemmen leent het orgel zich goed voor repertoire uit de romantiek. Tijdens de ingebruikname op 27 mei 1988 werd het orgel bespeeld door Jet Dubbeldam, Kees van Wijngaarden, Frank van Wingerden en Kees van Dijk. Op het orgel worden sindsdien regelmatig concerten gegeven.
De volgende vaste organisten hebben in de Bergsingelkerk het orgel bespeeld: P. de Groot (1915-1916); L.G. Schipperus (1916-1919); Jan J. de Vos (1919-1935); Arie Bouman (1935-1940); Frits Tollig (1940-1943); Wim Kooij (1943-1979); Everhard Zwart (1979-1987); Jet Dubbeldam (1988-2012). Sinds januari 2013 is Edwin Vooijs als cantor-organist aan de kerk verbonden.
Dispositie
Manuaal l C-g3 | Manuaal ll C-g3 | Pedaal C-f1 | ||||
Principaal | 16' | Quintadena | 16' | Contrabas | 16' | |
Prestant | 8' | Prestant | 8' | Subbas | 16' | |
Roerfluit | 8' | Holpijp | 8' | Zachte Bas | 16' (tr.) | |
Salicionaal | 8' | Viole da Gamba | 8' | Octaafbas | 8' | |
Octaaf | 4' | Vox Coelestis | 8' | Bourdon | 8' | |
Gedekte fluit | 4' | Prestant | 4' | Koraalbas | 4' | |
Quint | 2 2/3' | Flûte Harmonique | 4' | Bazuin | 16' | |
Superoctaaf | 2' | Quint | 2 2/3' | Trombone | 8' | |
Mixtuur | 5 st. | Gemshoorn | 2' | Clairon | 4' | |
Cornet | 5 st. | Terts | 1 3/5' | |||
Trompet | 8' | Octaaf | 1' | |||
Mixtuur | 3 st. | |||||
Basson-Hobo | 8' | |||||
Kromhoorn | 8' |
Nevenregisters | Speelhulpen |
Koppel II aan I Koppel I aan II Koppel I aan Ped. Koppel II aan Ped. Koppel II aan I Suboct. koppel Koppel II aan I Superoct. koppel Koppel I Suboct. koppel Tremolo I Tremolo II |
5 Vaste combinaties PP/P/MF/F/Tutti 1 Vrije combinatie A.P. (Automatisch Pedaal) Handregisters af Tongwerken af Generaal Crescendo (rol) Zweltrede II |
Tractuur: electro-pneumatisch (kegelladen) |